Hassas bağlantılı protez (Hassas ve yarı hassas protez) nedir?
Çok sayıda diş kaybının olduğu ve total protez ile tedavisinin mümkün olmadığı durumlarda uygulanan bir protez çeşididir. Dişler üzerinde hazırlanan yuvalarına oturan gizli tutturucular nedeniyle halk arasında “çıtçıtlı protezler” olarak bilinirler.
Hassas bağlantılı protez hazırlama aşamaları, bölümlü (Parsiyel) protezlerle aynıdır. Hassas bağlantılı protezler, ölçümler ve çeşitli denemeler dahil yaklaşık 5 seans sonra hazırlanır. Yaklaşık 2 hafta 5 seans için yeterlidir.
Hassas bağlantılı protezlerde yuvalarına oturan kırılgan bağlantı elemanları vardır. İlk üretildiğinde çok sıkı giyilip çıkarılsa da zamanla kolayca yıpranıp çıkarılır. Dikkatli kullanılmaları gerekir.
Bu tür protezlerde parsiyel protezlerde olduğu gibi alt çenede dilin altında ve üst çenede üst damak boyunca metal parçalar bulunur. Bu kısımlar başta takma dişlere alışmayı zorlaştırır. Ancak hastalar belli bir süre sonra doğal dişleri gibi kullanırlar.
Hassas bağlantılı protezlerin temizliği bölümlü (parsiyel) protezlerin temizliği ile aynıdır.
Hassas bağlantılı protezler hem yumuşak dokulardan hem de mevcut dişlerden destek alınarak yapıldığı için uyum sorunu yaşanmaz. Kesme, ısırma ve ezme fonksiyonları rahat bir şekilde yapılır.
Dişler üzerinde hazırlanmış yuvalarına oturan hassas bağlantılı protezlerin gizli tutturucuları hareketlerini engeller. Bu nedenle yemek yerken hareket etmezler. Gizli çıtçıtların lastiklerinde gevşeme görülebilir. Bu durumda lastikler değiştirilerek protezlerin hareketi kolayca ortadan kaldırılır.
Dişlerden destek alan hassas bağlantılı protezlerin tutturucular protezin içine gizlendiği için bölümlü protezlere göre daha estetik bir görünüme sahiptirler.
Total protez kullanırken yapılması gerekenlere ek olarak, takarken ve çıkarırken bağlantı elemanlarına zarar vermemelisiniz. Bu işlemler dikkatli ve yavaş yapılmalıdır. Uygun olduklarından emin olduktan sonra çenenizi kapatmalısınız. Çeneler kapalıyken onları yerleştirmeye çalışmamalısınız. Aksi takdirde, bağlantı elemanları bükülebilir ve kırılabilir.
Parsiyel protezlerde olduğu gibi hassas bağlantılı protezlerin de tabanı ve dişleri kolaylıkla tamir edilebilir. Bağlantı elemanları gevşerse kolayca değiştirilebilirler, ancak kopmuşsa kolayca tamir edilemezler.
Parsiyel protezlerde olduğu gibi kırığın şekline ve büyüklüğüne göre 1-2 gün içerisinde tamiri mümkündür.
Parsiyel protezlerde ise hemen hemen her hastaya hassas bağlantılı protezler uygulanabilir. Şeker hastalarına rahatlıkla uygulanabilirler. Uygulama sonrası oluşan morluk ve yaraların iyileşmesi uzun zaman alabilir. Ayrıca ağız kuruluğu oluşabileceğinden özel jeller ve yapay tükürük ürünleri gerekebilir.
Hassas bağlantılı protezlerde kemik doku hacmi o kadar önemli değildir. Dişlerin desteği dikkate alınarak yapılan bir protez olduğu için dişlerin sayısı, gücü ve boyutları önemlidir.
Alerjik maddelerin tespiti için öncelikle alerji testleri yapılmalıdır. Hassas bağlantılı protezlerde metaller ve akrilik malzemeler kullanılmaktadır. Hastanın metallere alerjisi varsa, bu metaller testlerle bulunur ve protez yapımında başka bir metal kullanılır. Ancak hastanın total protezin bir bileşeni olan akriliğe alerjisi varsa diş girişimlerini kullanması mümkün değildir. Bu gibi durumlarda implant destekli sabit bölümlü protezler kullanılabilir.
Hassas bağlantılı protezlerin yuvalara oturması gerektiğinden, mevcut dişlerin kaplanması gerekir.
Parsiyel protezlerde estetik olmayan kroşeler vardır ama hassas bağlantılı protezlerde kroşe yoktur. Parsiyel protezlerde mevcut dişler için herhangi bir uygulama gereksiz olabilir, ancak hassas bağlantılı protezlerde mevcut dişler için uygulama gereklidir. Hassas bağlantılı protezler için 4-6 diş gereklidir ancak bölümlü protezlerde diş sınırı yoktur. Hassas bağlantılı protezler, parsiyel (kısmi) protezlere göre biraz daha pahalıdır.